isli bira ne demek?

İsli bira (İngilizce: smoked beer — Almanca: rauchbier) çimlendirilmiş arpa tanelerinin açık ateşte kurutulması sonucu belirgin bir duman aroması içeren bira türlerini adlandırmada kullanılan genel bir terimdir.¹ Almanya'nın Bavyera bölgesindeki Bamberg kentinde üretilen rauchbier adlı biralar, en çok bilinen isli biralardan biridir.²³

Gelişim Süreci

İsli biraların gelişim sürecini açıklamak için öncelikle maltlaştırılmış arpaların kurutulma yöntemlerini incelemek gerekir. Antik dönemlerde çimlendirilmiş arpaları kurutmada en çok kullanılan iki yöntem vardı:

Direkt gün ışığında kurutma.
Açık ateşte kurutma.

Direkt gün ışığında kurutma yönteminde güneş ışığının ısıtıcı etkisi kullanılarak arpalar kurutulur, ardından diğer bira yapım aşamalarına geçilirdi. İsli biraların kökeni olan ikinci yöntemde ise arpalar açık ateş üzerinde kurutulur, bu sırada da malt isli bir karakter kazanarak bu özelliğini fermentasyon sonrası bira aromasına aktarır.

Günümüzde yaygın olarak kullanılan fırınlayarak kurutma yöntemi ise diğer yöntemlere göre oldukça yenidir. İsa'dan önce birinci yüzyıldan beri bu yöntemin bilinmesine karşın endüstriyel döneme dek yaygın olarak kullanılamamıştır. Endüstriyel dönemin başlamasından sonra, maltın fırında kurutulması gittikçe yaygınlaşmış, 19. yüzyıl ortalarında ise evrensel bir yöntem olmuştur. Fırınlama yönteminde arpalar dumansız ısının etkisiyle kurtulduğu için biralarda isli bir aroma söz konusu olmaz. Bu nedenle çimlendirilmiş arpaların fırınlarda kurutulması yöntemi yaygınlaştıkça biralardaki is tadı ters orantılı olarak giderek etkisini yitirmiştir.⁴

Almanya'da isli bira: Rauchbier

Günümüzde fırınlama yönetime karşı kimi bira fabrikaları açık alevler üzerinde malt kurutarak isli bira geleneğini sürdürmektedir. Almanya'nın Bamberg kentindeki Schlenkerla ile Spezial adında iki pub, yaklaşık iki yüzyıldan beri isli bira geleneğini sürdürmektedir. Almanya'da üretilen bu biralar Almancada isli bira anlamına gelen rauchbier adıyla servis edilirler

Almanya dışında isli bira

Almanya dışında pek çok ülkede isli bira üretimi yapılmaktadır. Bu biralardan kimileri, üretildikleri ülkelerle beraber aşağıda gösterilmiştir.

ABD — ABD'de isli bira üreten pek çok fabrika bulunmaktadır. ABD dışında Almanya'dan getirtilen isli biralar da piyasaya sunulmaktadır. Left Hand, Surly, Dark Horse, Evil Twin, Rogue Ales ya da Magic Hat gibi biracılık kuruluşları aracılığıyla isli lager, isli porter, isli stout, isli saison ya da isli ale gibi değişik türlerde isli biralar yapılmaktadır.⁵

Avustralya — Batı Avustralya'da bulunan Feral Brewing Company isli porter üretilmektedir.

Belçika — Dupont Brewery aracılığıyla isli malt kullanılarak Triomfbier Vooruit adlı saison türü bira üretilmektedir.

Brezilya — Eisenbahn aracılığıyla Almanya'nın Bamberg kentinden getirtilen maltlarla Eisenbahn Rauchbier adında isli bira üretilmektedir.

Hollanda — Emelisse aracılığıyla geleneksel Alman stili isli bira ile isli porter üretilmektedir. Brouwerij De Molen aracılığıyla ise Bloed, Zweet & Tranen ya da Rook & Vuur gibi değişik isli biralar üretilmektedir.

İngiltere — Pek çok bira fabrikası aracılığıyla isli bira üretilmektedir. Meantime aracılığıyla üretilen Old Smoked Bock, Buxton aracılığıyla üretilen Dragon Tips, Beavertown aracılığıyla üretilen Smog Rocket, Anspach & Hobday aracılığıyla üretilen The Smoked Brown en çok bilinen örneklerdendir.

İtalya — Birrificio Lambrate aracılığıyla iki tür isli stout yapılmaktadır. Bunlardan biri olan Ghisa %5,00 oranında alkol içerirken, Imperial Ghisa %8,50 oranında alkol içerir.⁶

Kanada — Half Pints adlı biracılık aracılığıyla Oktoberfest için özel olarak Smoktoberfest adında isli bira üretilmektedir. Unibroue aracılığıyla üretilen Raftman ya da Dieu du Ciel aracılığıyla üretilen Charbonnière de en çok bilinen isli biralardan biridir.⁷

Litvanya — Dundulis adlı biracılık aracılığıyla Juodvarnių adında isli bira üretilmektedir.

Norveç — Haandbryggeriet aracılığıyla Norwegian Wood adında ardıç aromalı isli bira üretilmektedir.⁸

Türkiye — Almanya'dan üretilen isli biraların bir bölümü Türk bira piyasasında da yer almaktadır. Ayrıca İstanbul'da Taps adlı brewpub aracılığıyla Smoke Lager adında isli bira üretilip servis edilmektedir.⁹